Engelliler Haftası sessiz geçti

Osman ÇAKIR
ocakirr@gmail.com
16 Mayıs 2020

Çin'in Wuhan kentinde canlı hayvan pazarında bir yarasadan insana bulaştığı ileri sürülen yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını kısa sürede tüm dünya ülkelerine yayıldı.

İlk önceleri bazı ülkeler dünyadaki salgının gidişatını gözardı ederek önlem almazken, bazı ülkeler de bilim ve teknolojiden faydalanarak salgının önüne geçmeyi başardı.

Salgına karşı önlem almada yavaş hareket eden ya da geç kalan ülkelerin kendi toprakları içerisinde bir wuhanı oluştu. Koronavirüs testi pozitif çıkan kişi/vaka sayısı hızla çoğaldı. Covid-19 tanısı konan ve entübe olan hastalarda ölüm arttı.

Coronavirüs vaka ve ölüm sayısı dünyanın her noktasında gündelik yaşamı durdurdu. İnsanları evlerine mahkum etti. Temas yoluyla insandan insana bulaşan bu ölümcül virüsten haberi olmayan kalmadı.

Ölüm en çok da Avrupa'da yaşlı bakım evlerinde gerçekleşti.

Bakım evleri, küçücük odalarında kaderlerine terkedilen yalnızların/yalnız bırakılanların hapishanesine dönüştü. Bırakın doktoru, hemşireyi; buralarda bakıcı yoktu, bakım yoktu, hizmet, destek, yardım yoktu. Sağlık hizmetlerinden ve beslenmeden mahrum bırakılan yaşlıların bünyesi zayıf düştü; Covid-19'un da etkisinden dolayı ölümler hızlandı. İnsani felaketler yaşandı.

Dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen coronavirüs birçok ülke için hem sağlık sistemleri hem de kriz yönetimleri açısından bir sınav oldu.

Türkiye, Çin daha ilk vakaları açıkladığı andan itibaren hastalığı yakından takip etti. Coronavirüs kaynaklı ilk ölüm 11 Mart'ta gerçekleştiğinde hemen alarma geçildi. Uluslararası yolcu seyahati durduruldu. Okullar başta olmak üzere, ardı ardına zorunlu olmayan sosyal mekanlar, park ve bahçeler, çay ocakları, kuaförler, AVM’ler, restoranlar, devlet daireleri, diğer iş yerleri kapatıldı. Özel hastaneler Pandemi Hastanesi ilan edildi.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı yaşlı ve engellilerin kaldığı bakım kuruluşlarına yeni tip koronavirüs ile mücadele için alınması gereken önlemleri içeren rehber gönderdi. Engelli bireyleri kalabalık ortamlardan uzak tutmak için ihtiyaç duyulan raporların geçerlilik sürelerini uzattı.

Yaşlılarla birlikte, engelli ve kronik sağlık problemi olanlar yeni tip koronavirüsten kaynaklanan birçok komplikasyon sebebiyle diğer insanlara oranla daha fazla ölüm riski taşıyor.

Hamdolsun, salgın hastalığa karşı Devletimizce alınan önlemler sayesinde ülkemizde İran, İtalya, İspanya ve İngiltere’dekine benzer vakalar yaşanmadı. Elbette vefatlar oldu, Allah’tan rahmet diliyoruz.

Bildiğiniz gibi Ülkemizde 10-16 Mayıs tarihleri arasında Engelliler Haftası kutlanıyor. Son onbeş yıldır farkındalık üzerine etkinliklerin tertip edildiği bu önemli hafta, sosyal medya hesaplarından yapılan kutlamaların dışında Covid-19 nedeniyle sessiz geçti, pek çok kişi farkında bile olmadı.

Koronavirüs salgınından korunmak ve yayılmasını engellemek için ne yapılması gerektiğini kamu spotu olarak hazırlanan yayınlardan da öğrendiğimiz gibi birey olarak yapacaklarımız gayet açık. 3M diye isimlendirilen Maske, Mesafe, Musluk kullanımı kuralı bulaşıcı hastalıktan korunmanın ön koşulu.

Sözünü ettiğimiz önlemlerden/kurallardan biri olan musluk, yani “el yıkama” lavabolarına engelli bireylerin erişebilmesi ve kullanabilmesi büyük bir sorun.

Maalesef bazı engelli bireyler ellerini diğerleri kadar serbestçe hareket ettiremiyor. Onun için engelliler el yıkamak gibi en basit önlemlerden birini kentin merkezinde bulunan çeşmelerinde, WC’lerinde, yahut camilerin abdesthanelerinde yerine getirmesi oldukça zor. Hala lavabolara güvenilir şekilde ulaşamıyor veya kendi başına sabunluğu kullanamıyor. Günlük yaşantılarını kendi başlarına sürdürmek ve günlük ihtiyaçlarını karşılamak için başka insanların desteğine, yardımına ihtiyaç duyuyorlar.

Engelli bireyleri mutlu etmek için gün ve haftalarını kutlamak yeterli gelmiyor artık. Onları mutlu etmenin yolu, yaşamın bir parçası olan açık ya da kapalı alanlara ve araçlara erişimlerini kolaylaştırmaktan geçiyor.